Aklınızdaki iş fikri nihayet şekillendi, belki ilk müşterileri buldunuz, sıra geldi o işe yasal bir kimlik kazandırmaya: yani şirket kurmaya! Girişimciliğin bu resmi adımı, pek çok yeni başlayan için biraz karmaşık ve göz korkutucu görünebilir. Özellikle “Şahıs şirketi mi kurmalıyım, yoksa Limited şirket mi?” sorusu, en sık karşılaşılan ikilemlerden biridir. Bu karar, işinizin yasal sorumluluklarından vergilendirilmesine, kuruluş maliyetinden itibar algısına kadar pek çok şeyi etkiler. Ama endişelenmeyin, doğru bilgiyle bu süreci çok daha kolay yönetebilirsiniz.
Bu yazıda, şirket kurma sürecinin temel adımlarına genel bir bakış atacak, Türkiye’de en çok tercih edilen iki şirket tipi olan Şahıs Şirketi ve Limited Şirketi’ni detaylı bir şekilde karşılaştıracak ve hangi tipin sizin işiniz ve hedefleriniz için daha uygun olabileceği konusunda size yol göstereceğiz. Unutmayın, bu yolda en büyük yardımcınız profesyonel bir mali müşavir olacaktır.
Şirket Kurma Sürecine Genel Bakış (Temel Adımlar)
Türkiye’de bir şirket kurmak, seçtiğiniz şirket tipine göre detayları değişmekle birlikte, genellikle belli başlı temel adımları içerir. İşte sürece genel bir bakış:
- İş Fikrinizi Netleştirme ve Fizibilite: Şirket kurmaya karar vermeden önce iş fikrinizin uygulanabilirliğini, pazarını, hedef kitlesini ve finansal potansiyelini detaylıca analiz etmelisiniz.
- Şirket Tipini Seçme: Bu, atılacak en kritik adımdır ve bu yazının ana konusudur. Şahıs, Limited, Anonim gibi farklı şirket tiplerinden işinize en uygun olanı belirlemelisiniz.
- Gerekli Belgeleri Hazırlama: Seçilen şirket tipine göre kurucuların kimlik fotokopileri, ikametgah belgeleri, imza beyannameleri gibi çeşitli evraklar hazırlanır.
- Ana Sözleşme Hazırlığı (Limited/Anonim İçin): Özellikle Limited ve Anonim şirketler için, şirketin adı, adresi, faaliyet alanı, ortaklar, sermaye miktarı, kar dağıtım esasları gibi temel bilgileri içeren bir şirket ana sözleşmesi hazırlanır. Şahıs şirketinde ana sözleşme gibi detaylı bir belgeye gerek yoktur.
- Vergi Dairesi ve Ticaret Sicili Kaydı: Hazırlanan belgelerle birlikte ilgili Vergi Dairesi’ne başvurularak vergi kaydı yapılır ve potansiyel vergi numaranız alınır. Ardından ilgili Ticaret Sicili Müdürlüğü’ne başvurularak şirket kuruluşu gerçekleştirilir ve kuruluş tescil edilir. Kuruluş ilanı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanır.
- Diğer Yasal İzinler ve Ruhsatlar: İşinizin niteliğine göre ilgili belediyeden çalışma ruhsatı, ilgili bakanlıklardan özel izinler veya lisanslar almanız gerekebilir.
Mali Müşavir veya Muhasebeci İle Anlaşma: Vazgeçilmez Bir Destek
Şirket kurma sürecinin en başından itibaren ve sonrasında devam edecek tüm mali ve yasal süreçler için mutlaka yetkin bir mali müşavir veya muhasebeci ile anlaşmanız gerekmektedir. Mali müşaviriniz; şirket tipini seçme aşamasında size rehberlik edecek, gerekli tüm evrakların hazırlanmasını sağlayacak, vergi dairesi ve ticaret sicili işlemlerinizi yürütecek, kuruluş sonrası devam edecek yasal bildirimler, defter tutma, faturalandırma ve vergi ödeme gibi tüm süreçlerinizi yönetecek anahtar kişidir. Onlarsız bu süreci sağlıklı yürütmek çok zordur.
Şirket Tipleri Karşılaştırması: Şahıs Şirketi vs. Limited Şirketi
Türkiye’de en çok tercih edilen ve özellikle küçük ve orta ölçekli girişimler için uygun olan iki şirket tipi Şahıs Şirketi ve Limited Şirketi’dir. İşte temel farkları:
Kuruluş Süreci ve Maliyeti
Şahıs Şirketi: Kuruluşu en hızlı ve en düşük maliyetli şirket tipidir. Gerekli evraklar daha azdır ve işlemler genellikle birkaç iş günü içinde tamamlanabilir. Bir mali müşavir aracılığıyla kolayca kurulabilir.
Limited Şirketi: Kuruluş süreci Şahıs şirketine göre daha uzun ve maliyetlidir. Ana sözleşme hazırlanması, noter masrafları, ticaret sicili harçları gibi ek giderler bulunur. Genellikle birkaç gün veya bir hafta sürebilir.
Yasal Sorumluluk
Şahıs Şirketi: En önemli fark budur. Şahıs şirketi sahibinin yasal ve mali sorumluluğu sınırsızdır. Şirketin borçlarından ve yükümlülüklerinden şirket sahibi kendi kişisel mal varlığıyla (ev, araba vb.) sınırsız olarak sorumludur.
Limited Şirketi: Ortakların sorumluluğu, şirkete koymayı taahhüt ettikleri sermaye miktarı ile sınırlıdır. Yani, şirket borçlarından ortaklar kendi kişisel mal varlıklarıyla değil, şirketin sermayesi ve şirket varlıklarıyla sorumludur (kamu alacakları gibi istisnai durumlar hariç tutulursa).
Vergilendirme
Şahıs Şirketi: Şahıs şirketinin kazancı, sahibinin kişisel Gelir Vergisi beyannamesine dahil edilir ve artan oranlı gelir vergisi tarifesine göre vergilendirilir. Gelir arttıkça vergi oranı yükselir (şu anki tarifeye göre %15’ten başlayıp %40’a kadar çıkar). Muhasebe işlemleri ve beyannameler genellikle daha basittir (İşletme Defteri veya Bilanço Esası).
Limited Şirketi: Limited şirketler Kurumlar Vergisi mükellefidir. Şirketin karı, sabit bir oran (şu anki orana dikkat edilmeli, değişebilir) üzerinden Kurumlar Vergisi’ne tabi tutulur. Ortaklara kar dağıtılması durumunda ise ortaklar dağıtılan kar üzerinden ayrıca Gelir Vergisi veya Stopaj öder. Muhasebe işlemleri daha detaylı ve karmaşıktır (Bilanço Esası). Gelir yüksek seviyelere ulaştığında, Kurumlar Vergisi’nin sabit oranı nedeniyle Limited şirket daha avantajlı hale gelebilir.
Sermaye Gereksinimi
Şahıs Şirketi: Yasal olarak belirlenmiş bir asgari sermaye şartı yoktur. İhtiyacınız kadar sermaye ile başlayabilirsiniz.
Limited Şirketi: Türk Ticaret Kanunu’na göre kuruluş için yasal olarak belirlenmiş bir asgari sermaye miktarı bulunmaktadır (şu anki güncel rakam Mali Müşavirinizden öğrenilmelidir, değişebilir). Bu sermayenin taahhüt edilmesi ve bir kısmının ödenmesi gerekir.
İtibarlılık ve Büyüme Potansiyeli
Şahıs Şirketi: Genellikle daha küçük çaplı işler veya serbest meslek sahipleri için tercih edilir. Kurumsal imaj açısından Limited’e göre daha zayıf algılanabilir. Ortak alımı veya hisse devri gibi süreçler daha karmaşık olabilir.
Limited Şirketi: Daha kurumsal bir yapıya sahiptir ve ticari hayatta daha fazla güven verebilir. Banka kredileri, devlet destekleri veya yatırımcı bulma süreçlerinde Limited şirket yapısı bazen avantaj sağlayabilir. Ortaklık yapısına daha uygundur ve hisse devri gibi süreçler daha standarttır.
Devir ve Kapanış Süreçleri
Şahıs Şirketi: Kapanış işlemleri Limited şirkete göre genellikle daha hızlı ve daha az maliyetlidir. Devir işlemleri de daha pratiktir.
Limited Şirketi: Kapanış ve devir süreçleri daha yasal prosedür gerektirir, daha uzun sürebilir ve maliyeti daha yüksektir.
Hangi Şirket Tipi Sizin İçin Uygun? (Karar Verme Kriterleri)
Şahıs şirketi mi yoksa Limited şirket mi kuracağınıza karar verirken aşağıdaki kriterleri göz önünde bulundurabilirsiniz:
İşinizin Niteliği ve Risk Seviyesi: Eğer işiniz yüksek ticari riskler (örneğin yüklü borç altına girme potansiyeli) barındırıyorsa, Limited şirketin sınırlı sorumluluk avantajı sizi kişisel mal varlığınızla sorumlu olmaktan koruyabilir. Daha düşük riskli (serbest meslek, danışmanlık vb.) işler için şahıs şirketi yeterli olabilir.
Beklenen Gelir Seviyesi: İşinizden başlangıçta düşük gelir bekliyorsanız, kuruluş ve muhasebe maliyetlerinin daha düşük olması nedeniyle şahıs şirketi daha avantajlı olabilir. Ancak geliriniz belirli bir seviyenin üzerine çıktığında (bu seviye vergi dilimlerine göre değişir ve mali müşaviriniz tarafından hesaplanmalıdır), Kurumlar Vergisi’nin sabit oranı nedeniyle Limited şirket vergi yükü açısından daha avantajlı hale gelebilir.
Ortaklık Yapısı: İşi tek başınıza yapacaksanız her iki tipi de tercih edebilirsiniz. Ancak bir veya daha fazla ortakla iş kuracaksanız, yasal yapısı gereği Limited şirket daha uygun ve şeffaf bir seçenektir.
Başlangıç Sermayeniz ve Maliyet Duyarlılığınız: Eğer düşük bir bütçeyle başlıyorsanız ve kuruluş/muhasebe maliyetleri sizin için kritikse, Şahıs şirketi daha erişilebilir bir seçenektir. Limited şirket için yasal asgari sermayeyi ve daha yüksek kuruluş/işletme maliyetlerini karşılamanız gerekir.
Gelecek Planlarınız: İleride işinizi büyütme, ortak alma, yatırımcı bulma veya şirketinizi satma gibi planlarınız varsa, Limited şirket yapısı bu süreçler için genellikle daha esnektir ve kurumsal algısı bu tür hedefleri destekleyebilir.
Kurulum Sürecinde Profesyonel Destek Neden Şart?
Şirket kurma süreci, seçtiğiniz tipe göre değişen yasal prosedürler, vergi yükümlülükleri ve evrak işleri içerir. Bu süreçleri hatasız ve hızlı bir şekilde tamamlamak, gelecekte karşılaşabileceğiniz hukuki veya mali sorunları önlemek ve işinizin yasal zeminde sağlam adımlarla ilerlemesini sağlamak için mutlaka bir mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) ile çalışmalısınız.
Mali Müşavirin Rolü: Mali müşaviriniz, şirket tipini seçme aşamasından başlayarak, gerekli tüm evrakları hazırlamanıza, ilgili kurumlardaki (Vergi Dairesi, Ticaret Sicili) işlemlerinizi yürütmenize, kuruluş sonrası aylık/üç aylık/yıllık vergi beyannamelerinizi vermenize, yasal defterlerinizi tutmanıza ve güncel mevzuat hakkında sizi bilgilendirmeye yardımcı olacaktır. Onlar, işinizin finansal ve yasal sağlığının güvencesidir.
Önemli Yasal ve Mali Uyarılar (Tekrar Vurgu!)
BU BİR YASAL VEYA MALİ DANIŞMANLIK DEĞİLDİR: Bu yazıda sunulan bilgiler, şirket kurma süreci ve şirket tipleri hakkında genel ve bilgilendirme amaçlıdır. Herhangi bir yasal işlem yapmadan, şirket kurmadan veya finansal karar almadan önce mutlaka Türkiye’de yetkili bir mali müşavir veya avukattan kişisel ve güncel danışmanlık almanız gerekmektedir. ekisburada.com, burada yer alan bilgilere dayanarak yapacağınız işlemler veya alacağınız kararlar sonucunda oluşabilecek herhangi bir zarar veya yükümlülük için sorumluluk kabul etmez.
Mevzuat Değişebilir: Şirket kuruluşuna ilişkin yasal düzenlemeler, vergi kanunları ve oranları zamanla değişebilir. En güncel ve geçerli bilgiler için her zaman resmi kurumların (Ticaret Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı) duyurularını takip etmeli ve profesyonel danışmanlık almalısınız.
Son Söz
İş fikrinizi yasal bir zemine oturtmak, girişimcilik yolculuğunuzun heyecan verici ve kritik bir aşamasıdır. Şahıs şirketi ve Limited şirket, Türkiye’de en yaygın olarak tercih edilen iki yapıdır ve her birinin kendi avantajları ve dezavantajları, farklı yasal sorumlulukları ve vergilendirme prensipleri bulunur. Hangi şirket tipinin sizin için en uygun olduğuna karar verirken; işinizin niteliğini, beklenen gelir seviyesini, risk toleransınızı, ortaklık yapısını ve gelecek hedeflerinizi dikkatlice değerlendirmelisiniz.
Bu karar sürecinde ve tüm kuruluş aşamalarında, alanında uzman bir mali müşavirle çalışmak size zaman kazandıracak, olası hataları önleyecek ve işinizin yasal temelini sağlam atacaktır. Unutmayın, doğru başlangıç yapmak, işinizin geleceği için atılmış en güçlü adımlardan biridir. Bu yazı size genel bir rehber sunsa da, kendi özel durumunuz için mutlaka profesyonel destek alın.